fbpx Skip to main content Skip to search

Archives for სექტემბერი 2019

საგადასახადო შეღავათები მცირე ბიზნესისთვის

სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები  –  საგადასახადო შეღავათები:

საგადასახადო შეღავათები მცირე  ბიზნესისთვის

გამოყენებული ტერმინები:

‘მიკრო’ – მიკრო ბიზნესის სტატუსი

‘მცირე’ – მცირე ბიზნესის სტატუსი

‘ფიქსირებული’ – ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი

სტატიაში განხილულია სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები: მიკრო ბიზნესის სტატუსი,  მცირე ბიზნესის სტატუსი, ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი.

სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები ვრცელდება მიკრო ბიზნესის სტატუსის, მცირე ბიზნესის სტატუსის და ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელ ფიზიკურ პირებზე.

სტატიის ბოლოს მოცემულია გარკვეულ საქმიანობათა  ჩამონათვალი, რომელთა განხორციელების შემთხვევაში აკრძალულია მცირე და მიკრო ბიზნესის სტატუსის მინიჭება.

მიკრო ბიზნესის სტატუსი შეიძლება მიენიჭოს ფიზიკურ პირს. მიკრო მიზნესის სტატუსით რეგისტრირებული პირი გათავისუფლებულია საშემოსავლო გადასახადისგან, სამუშაოს შესასრულებლად არ იყენებს დაქირავებულ პირებს, სასაქონლო მატერიალური მარაგების ნაშთი არ აღემატება 45 000 ლარს და ეწევა ეკონომიკურ საქმიანობას, რომლის შემოსავალი არ აღემატება 30 000 ლარს. არსებობს საქმინობის გარკვეული ჩამონათვალი, რომელზეც ზემოთ აღნიშნული 30 000 ლარამდე შემოსავლის შეზღუდვა არ ვრცელდება. როდესაც შემოსავლები დღგ-ს სავალდებულო რეგისტრაციაზე დადდგომის  ზღვარს მიაღწევს მიკრო ბიზნეს არ აქვს უფლება იყოს დღგ-ს გადამხდელი ან მიკრო ბიზნესის სტატუსიდან უნდა გამოვიდეს.   

რაც შეეხება მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკურ პირებს, მცირე ბიზნესის სტატუსი შეიძლება მიენიჭოს მეწარმე ფიზიკურ პირს, რომელიც გადასახადს იხდის შემოსავლის მიხედვით. შემოსავლის მიხედვით განსაზღვრული გადასახადი შეიძლება იყოს 1%, მაშინ როდესაც წლიური შემოსავალი არ აღემატება 500 000 ლარს ან 3% იმ შემთხვევაში  თუ შემოსავალი გადააჭარბებს დადგენილ 500 000 ლარს. გარდა ამისა მცირე ბიზნესის სტატუსის მინიჭებისთვის არსებობს წინაპირობა, რომლის მიხედვითაც ორი წლის განმავლობაში თითოეული კალენდარული წლის შემოსავალი 500 000 ლარზე მეტს არ უნდა შეადგენდეს.

მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკურ პირს აქვს უფლება სამუშაოს შესრულების მიზნით დაიქირავოს მუშახელი.

მცირე მეწარმე სასაქონლო მატერიალური ფასეულობების აღრიცხვას იწყებს დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციისას და არ იხდის შემოსავლის მიხედვით მიმდინარე  გადასახადს.

მცირე მეწარმე დასაშვებია იყოს დღგ-ს გადამხდელი. იგი დღგ-ს გადამხდელად სავალდებულო წესით რეგისტრირდება,როგორც ჩვეულებრივი მეწარმე.

სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმს ასევე ექვემდებარება ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი, რომელიც შეიძლება იყოს შპს ან ინდ.მეწარმე.

ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსი შეუძლია მიიღოს,როგორც ფიზიკურმა, ასევე იურიდიულმა პირმა. აღნიშნული სტატუსის მქონე პირები იბეგრებიან შემოსავლის 3%- ით, ან ფიქსირებულად 1- დან 2000 ლარამდე.

ფიქსირებული გადასახადის გადამხელი არ შეიძლება იყოს დღგ-ს გადამხდელი. დღგ-ს სავალდებულო წესით რეგისტრაციისას უქმდება ‘ფიქსირებულის’ სტატუსი. აღნიშნული სტატუსის მქონე ფიზიკურ და იურიდიულ პირებს შეუძლიათ გამოიყენონ დაქირავებული პირის შრომა.

‘ფიქსირებული’  სტატუსის მქონე პირები სასაქონლო მატერიალური ფასეულობების აღრიცხვას იწყებენ დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციისას და არ იხდიან მიმდინარე გადასახადებს ( მოგების გადასახადი, საშემოსავლოს გადასახადი)

აკრძალული საქმიანობების ჩამონათვალი, რომელთა განხორციელების შემთხვევაში არ შეიძლება ფიზიკური პირისათვის მიკრო ბიზნესის სტატუსის მინიჭება

1. საქმიანობები, რომლებიც საჭიროებენ ლიცენზირებას ან ნებართვას, გარდა „ლიცენზიებისა და ნებართვების შესახებ“ საქართველოს კანონის 24-ე მუხლის 261 პუნქტით გათვალისწინებული („საქართველოს დედაქალაქში მსუბუქი ავტომობილით − ტაქსით (M1 კატეგორია) გადაყვანის ნებართვა“) საქმიანობისა.
2. საქმიანობები, რომლებიდანაც მიღებულმა შემოსავლებმა კალენდარული წლის განმავლობაში შესაძლოა გადააჭარბოს 30 000 ლარს.
3. სავალუტო ოპერაციების განხორციელება.
4. სამედიცინო (გარდა „სოფლის ექიმის“ სახელმწიფო პროგრამის ფარგლებში სოფლის ექიმისა და ექთნის/ფერშლის მიერ გაწეული საქმიანობისა), არქიტექტურული, საადვოკატო ან სანოტარო, სააუდიტო, საკონსულტაციო (მათ შორის, საგადასახადო კონსულტანტთა) საქმიანობა.
5. სათამაშო ბიზნესი.
6. ვაჭრობა.


შენიშვნა: აღნიშნული დანართის მე-6 პუნქტი არ ეხება იმ შემთხვევას, როდესაც ხორციელდება შესყიდული საქონლის გადამუშავება და მიწოდება.


აკრძალული საქმიანობების ჩამონათვალი, რომელთა განხორციელების შემთხვევაში არ შეიძლება მეწარმე ფიზიკური პირისათვის მცირე ბიზნესის სტატუსის მინიჭება


1. საქმიანობები, რომლებიც საჭიროებენ ლიცენზირებას ან ნებართვას, გარდა „ლიცენზიებისა და ნებართვების შესახებ“ საქართველოს კანონის 24-ე მუხლის 261 პუნქტით გათვალისწინებული („საქართველოს დედაქალაქში მსუბუქი ავტომობილით − ტაქსით (M1 კატეგორია) გადაყვანის ნებართვა“) საქმიანობისა.
2. საქმიანობები, რომელთა განხორციელება მოითხოვს მნიშვნელოვან ინვესტიციას (აქციზური საქონლის წარმოება).
3. სავალუტო ოპერაციების განხორციელება.
4. სამედიცინო, არქიტექტურული, საადვოკატო ან სანოტარო, სააუდიტო, საკონსულტაციო (მათ შორის, საგადასახადო კონსულტანტთა) საქმიანობა.
5. სათამაშო ბიზნესი.
6. პერსონალით უზრუნველყოფა.
7. აქციზური საქონლის წარმოება.

Read more

როგორ დავგეგმოთ გადასახადები

გამოყენებული ტერმინები:

დამატებული ღირებულების გადასახადი – დღგ

სსკ ან სკ „საქართველოს საგადასახადო კოდექსი“ ან შესაბამისად საგადასახადო კოდექსი

სტატია განკუთვნილია მენეჯერიბისთვის, იურისტებისთვის, დამწყები ბუღალტრებისთვის.

საკითხები  განხილულია  2019 წლის  12 თებერვლის საგადასახადო კოდექსში განხორციელებული ცვლილებების გათვალსწინებით.

როგორ დავგეგმოთ გადასახადები

როგორ დავგეგმოთ დამატებული ღირებულების გადასახადი (დღგ).

თემა შედგება 3 ნაწილისგან:

  • როგორ გამოვითვალოთ დღგ-ს ვალდებულება
  • ჩასათვლელი დღგ
  • გადასახდელი დღგ

თავდაპირველად განვიხილოთ

  1. (სსკ მუხლი 169. დღგ-ს განაკვეთები).

განვიხილოთ შემდეგი მაგალითი. მოყვანილ მაგალითში ნაგულისხმევია, რომ გაყიდვები დღგ-ით დაბეგვრას ექვემდებარება.

პირველ რიგში განვიხილოთ, როგორ  გამოითვლება დღგ-ს გადასახადი.

ა.  განვიხილოთ შემთხვევა- შესაძლოა ვიცოდეთ ნივთის ან მომსახურების გასაყიდი ფასი  დღგ-ს გადასახადის გარეშე. აღნიშნული თანხა არის 100 ლარი, გამომდინარე იქიდან, რომ დღგ არის გასაყიდი ფასის 18%,   დღგ იქნება 18 ლარი (100*18%=18) და შესაბმისად გასაყიდი ფასი დღგ-ს ჩათვლით იქნება 100+18=118 ლარი. შეგვიძლია ვთქვათ, რომ გამოვთვალეთ მყიდველისგან მისაღები თანხა. ამ ფორმით არის წარმოდგენილი დღგ საგადასახადო კოდექსში (სსკ). „დღგ-ს განაკვეთი შეადგენს“ ა) „დასაბეგრი ბრუნვის ან საქონლის ინპორტის  თანხის 18 პროცენტს“.

ახლა კი განვიხილოთ დღგ-ს ჩათვლით გადასახდელი თანხიდან დღგ-ს გამოთვლის წესი:

ბ.  შესაძლოა ვიცოდეთ გასაყიდი ფასი (სრულად გადასახდელი თანხა)   დღგ-ს ჩათვლით და გამოვთვალოთ რამდენია დღგ-ს გადასახადი. მისღები თანხიდან გამოვყოთ (განვაცალკეოთ) დღგ და შემოსავალი (დღგ-ს გარეშე ღირებულება). მაგალითად ვიცით, რომ დღგ-ს ჩათვლით  გასაყიდი ფასია 118 ლარი, დღგ იქნება 18 ლარი (118/118*18=18), ხოლო შემოსავალი იქნება 118-18=100.  ამ შემთხვევაში მთლიან მისაღები თანხის რამდენი პროცენტია დღგ? 18/118*100=15.25423729%. დღგს თანხა შესაძლებელია დავადგინოთ, როგორც პროცენტის ისე პროპორციის გამოყენებით.

გავითვალისწინოთ, რომ დღგ-ს გადასახადის ვალდებულება სსკ  მიხედვით წარმოიშობა რეალიზაციის (მიწოდებისთანავე) ან ავანსის თანხის მიღებისთანავე. ავანსი თუ უსწრებს რეალიზაციას ავანსის მიღებისთანავე.

განვიხილოთ თანხების მოძრაობა დღგ-ს დასაბეგრი ოპერაციების დროს. მაღლა მოყვანილ მაგალითს თუ გავითვალისწინებთ 118 ლარი გაყიდვიდან მისაღები თანხაა,  100 შემოსავალია 18 ლარი დღგ-ს ვალდებულება.

დავაკვირდეთ შემდეგ გარემოებას; 118 ლარს მომხმარებელი გვიხდის და ჩვენ მიღებული თანხიდან ვიხდით გადასახადს. მომხმარებელს ვახდევინებთ გადასახადს მერე ვიხდით. ასეთი ბუნებიდან გამომდინარე დღგ მიეკუთვნება არაპირდაპირი გადასახადების ჯგუფს.  არაპირდაპირი გადასახადი (ტერმინთა განმარტება.  8 მუხლი 3 ნაწილი).

2.   დღგ-ს ჩათვლა. (დღგ-ს ჩათვლა. მუხლი 173).

ჩასათვლელი დღგ ბუნებით იგივეა, რაც წინასწარ გადახდილი გადასახადი, რადგან წარმოშობილ საგადასახადო ვალდებულებებს ამცირებს.

გ) მაგალითი. დღგ-ს გადამხდელისგან  უნდა  შევიძინოთ  საქონლი  590 ლარად.

ფასი მოიცავს დღგ-ს.

გ) მაგალითის გამოთვლები
საქონლის შესაძენად გადასახდლი  თანხა 590
ჩასათვლელი დღგ იქნება =590/118*18 90
საქონლის თვითღირებულება =590-90 500

ჩასათვლელი დღგ შეგვიძლია გამოვითვალოთ პროცენტის დახმარებით. 590*15.25423729%=90

3. გადასახდელი დღგ

 დ) მაგალითი. დღგ-ს გადამხდელისგან  უნდა  შევიძინოთ  საქონლი  590 ლარად და შემდეგ უნდა გავყიდოთ ამავე თვეს (ამავე სააღრიცხვო პერიოდში) 708 ლარად. ფასები მოიცავს დღგ-ს.

დ) მაგალითის გამოთვლები
საქონლის შესაძენად გადასახდლი  თანხა 590
ჩასათვლელი დღგ იქნება =590/118*18 90
საქონლის თვითღირებულება =590-90 500
  გაყიდვიდან ფულის შემოდინება (გასაყიდი საქონლის ფასი იქნება – დღგ-ს ჩათვლით) 708
მათ შორის დღგს ვალდებულება იქნება =708/118*18 108
მოსალოდნელი შემოსავალი =708-600 600
ბიუჯეტში გადასახდელი დღგ (დღგ-ს ვალდებულებას  მინუს ჩასათვლელი დღგ) =108-90 18
ფულის გადინება – საქონლის შესაძენად 590
ფულის შემოდინება – საქონლის  გაყიდვისას 708
ფულის ნაშთი გადახდის და თანხის მიღების შემდეგ იქნება 708-590 118
118 ლარიდან ბიუჯეტში გადასახდელია დღგ 18 ლარი 108-90 18
კომპანიას დარჩება 100
დამატებით შეიძლება აღვნიშნოთ
რეალიზებული საქონლის თვითღირებულება იქნება 500
შემოსავალი რეალიზაციიდან 600
მოგება ოპერაციიდან (შეძენა – გაყიდვიდან) =600-500 100

რეკომენდაცია: ფულადი ნაკადების მოძრაობის დასაგეგმად სასურველია გავითვალისწინოთ დღგ-ს ჩათვლით თანხები, ხოლო მოგების დასაგეგმათ დღგ-ს გარეშე თანხები.

ავტორი : დავით ლომსაძე

Read more

მნიშვნელოვანი საგადასახადო საკითხები საწარმოს რეგისტრაციისას

ხშირად ისმის შეკითხვა იმის შესახებ, თუ რომელი სამართლებრივი ფორმა არის უკეთესი სამეწარმეო საქმიანობის რეგისტრაციის დროს.

„მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონი საწარმოების რამდენიმე სამართლებრივ ფორმას ადგენს. კერძოდ, ინდივიდუალური მეწარმე, სოლიდარული პასუხისმგებლობის საზოგადოება (სპს), კომანდიტური საზოგადოება (კს), შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება (შპს) და სააქციო საზოგადოება (სს). ამ ფორმებიდან ყველაზე გავრცელებული ფორმაა შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება.

დამწყები მეწარმისთვის მნიშვნელოვანია სწორი გადაწყვეტილების მიღება და მისი საქმიანობისთვის ყველაზე ოპტიმალური სამართლებრივი ფორმის შერჩევა.ამ მიმართულებით კონსულტაციისთვის ხშირად მიმართავენ მეწარმეები „ფინანსური გადაწყვეტილებების ჯგუფს“ და „ჯეი ემ ჯი და პარტნიორებს“, რის შედეგადაც, ისინი იღებენ რჩევებს მათი საქმიანობის სფეროს და მასშტაბების მიხედვით. ასეთ დროს მეწარმეებს ხშირად უხდებათ არჩევანის გაკეთება მცირე მეწარმეს, ინდ. მეწარმესა და შპს-ს შორის.

ინდ. მეწარმე და მცირე მეწარმე პასუხისმგებელია მთელი თავისი ქონებით და ეს პასუხისმგებლობა გადადის მათ პირად ქონებაზე, ასევე ოჯახის საზიარო ქონებაზე. შპს-ს შემთხვევაში კი ფინანსური პასუხისმგებლობა მხოლოდ შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების ქონებით შემოიფარგლება.

მას შემდეგ, რაც საგადასახადო კოდექსში ამოქმედდა ე.წ. „ესტონური მოდელი“,  გადასახადების მხრივ შპს-ს, სს-ს, კს-ს და ა.შ. გარკვეული საგადასახადო შეღავათით სარგებლობის საშუალება მიეცა. ეს გამოიხატება შემდეგში: ვიდრე დამფუძნებელი ფიზიკური პირი დივიდენდს არ გაიტანს, კომპანია მოგების გადასახადს არ იხდის. რაც შეეხება ინდ. მეწარმეს, როგორც კი მისი შემოსავალი გადააჭარბებს გამოქვითვად ხარჯებს, მომავალი წლის 1 აპრილამდე აბარებს დეკლარაციას და  სხვაობის 20 პროცენტს იხდის საშემოსავლო გადასახადის სახით.

მეწარმის მიერ ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმის რეგისტრაციისას გასათვალისწინებელია  საქმიანობის ფორმა და მასშტაბები, რადგან არსებობს საშეღავათო დაბეგვრის ფორმები: მცირე მეწარმე, მიკრომეწარმე, ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი.

როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ბიზნესის რეგისტრაციის დროს უპირატესობა ხშირად შპს-ს ენიჭება. ეს გამომდინარეობს იქედან, რომ შპს-ს შემთხვევაში შედარებით მარტივია კომპანიების  შერწყმა, გაყოფა, პარტნიორის მიღება წილის რეალიზაციით ან საწესდებო კაპიტალში მონაწილეობით. ამის მიუხედავად ჩვენში ფართოდ არ არის გავრცელებული ეს ოპერაციები, რის მიზეზადაც შეგვიძლია დავასახელოთ ნდობის დაბალი მაჩვენებელი და ის გარემოება, რომ არ არის სავალდებულო ყველა სახის ხელშეკრულების რეგისტრაცია.

ბოლო დროს ბიზნესის სფეროში ცოდნის ამაღლების გამო ასეთი ოპერაციებიც მატულობს, ამასთან ერთად  აუდიტორის და შემფასებლის პროფესიაც ვითარდება, რაც განაპირობებს ნდობის მაჩვენებლის ზრდას და შედეგების მაქსიმალურად სრულყოფას.

Read more